Forum studentów bibliotekoznawstwa UŚ

kaczak

mgr Agnieszka Biały 2007/2008 semestr zimowy

DZIEJE OPRAWY I PRAKTYKA INTROLIGATORSKA

Forma zajęć: ćwiczenia

Konsultacje: piątek, 12.15-13.15

Forma zaliczenia ćwiczeń:

* Dopuszczalne dwie nieobecności na ćwiczeniach. Każda kolejna nieobecność zobowiązuje studenta do zaliczenia materiału w czasie konsultacji indywidualnych.
* W ramach zajęć student wykona: okładkę złożoną jednorodną, okładkę złożoną biblioteczną, dokona reperacji zniszczonego książki.

Przewidziana są ćwiczenia w Pracowni Zbiorów Specjalnych Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego. Przedmiotem zajęć będzie księgozbiór Żuławskich jako przykład introligatorstwa polskiego w XIX i XX wieku.

Program zajęć

Data Teoria Zajęcia praktyczne
1 5. 10. 2007 Zajęcia wprowadzające; Omówienie programu zajęć oraz kryteriów formalnych zaliczenia przedmiotu. Przedstawienie literatury przedmiotu.
2 12. 10. 2007
o Przedmiot pracy introligatorskiej.
o Typy opraw.
o Historyczne formy oprawy.
Kilka zasad dotyczących rozkładania zniszczonej książki. Oddzielanie bloku książkowego od okładki. Czyszczenie bloku książkowego z pozostałości kleju. Przygotowanie wkładu do wtórnego szycia.
3 19. 10. 2007
o Introligatorstwo, historia rzemiosła.
o Znaczenie biegu włókna o oprawach książkowych.
o Rodzaje wkładów książkowych, kształt grzbietu,
o Elementy uzupełniające grzbiet książkowy, tzw. galanteria introligatorska.
o Rodzaje wyklejek.
Przygotowywanie i montowanie wyklejek. Szycie bloku książkowego.
4 26. 10. 2007
o Zasady przycinania materiałów na okładkę
o Trzy strony estetyki w pracach introligatorskich.
Zaklejanie, obcinanie wkładu i kształtowanie grzbiety książkowego. Uzupełnianie grzbietu elementami wzmacniającymi. Przygotowanie materiałów na okładkę.
5 9. 11. 2007
o Techniki zdobienia opraw
o Elementy uzupełniające oprawę (kieszonki, opaski, obwoluty, futerały).
o Podział tematów referatów.
Przygotowanie materiałów na okładkę, montowanie okładek książkowych. Wklejanie wkładów w okładkę. Prasowanie oprawy.
6 16. 11. 2007 Zajęcia praktyczne. Montowanie okładek. Wklejanie wkładów w okładkę.

Przygotowanie bloku książkowego do wtórnej oprawy.
7 23. 11. 2007 Ćwiczenia w Pracowni Zbiorów Specjalnych Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego
8 30. 11. 2007
o Wygłoszenie referatów.
Szycie bloku książkowego, przygotowywanie wyklejek książkowych, zaklejanie wkładu.
9 7. 12. 2007
o Wygłoszenie referatów.
Wzmocnienie grzbietu bloku książkowego. Przygotowanie materiałów na okładkę, montowanie okładki.
10 14. 12. 2007
o Wygłoszenie referatów.
Wklejanie wkładu w okładkę. Prasowanie opraw.
11 21. 12. 2007
o Wygłoszenie referatów.
Wklejanie wkładów w okładkę. Wykończenie estetyczne oprawy.
12 4. 01. 2008
o Lliberatura.
o Kilka kroków do naprawy zniszczonej oprawy.
Reperacja zniszczonego egzemplarza. Praca indywidualny.
13 11. 01. 2008
o Znaczenie katalogowanie oprawa książkowych. Metody katalogowanie opraw.
Reperacja zniszczonego egzemplarza. Praca indywidualny.
14 18. 01. 2008
o Katalogi opraw książkowych
o Schemat opisu opraw książkowych
Reperacja zniszczonego egzemplarza. Praca indywidualny.
15 25. 01 2008
o Podsumowanie zajęć,
o Zaliczenia.

Literatura:

Dahl S.: Dzieje książki. Wrocław 1965.

Encyklopedia wiedzy o książce. Red. A. Birkenmajer. Wrocław 1971.

Głombiowski K., SzwejkowskaH.: Książka rękopiśmienna i biblioteka w starożytności i średniowieczu. Warszawa 1983.

Grycz J.: Z dziejów i techniki książki. Wrocław 1951.

Rybandt S.: Oprawy nacinane introligatorni cysterskiej w Rudach. „Roczniki Biblioteczne” R. 21, 1977, z. 3-4, s. 581-594.

Magdzik S.: Ćwiczenia laboratoryjne z technologii introligatorstwa przemysłowego. Warszawa 2001

Magdzik S.: Introligatorstwo przemysłowe. Warszawa 1992

Semkowicz A.: Introligatorstwo. Kraków 1948.

Semkowicz W.: Paleografia łacińska. Kraków 2002, wyd. II poprawione.

Szwejkowska H.: Książka drukowana XV-XVIII wieku. Zarys historyczny. Warszawa 1980

Tomaszewski A.: Technika zdobienia opraw w XVII wieku. „Ochrona Zabytków” 1997, nr 3.

Źródła elektroniczne:

Książka Japońska [link widoczny dla zalogowanych]

Baza opraw The British Library [link widoczny dla zalogowanych]

Tematy referatów:

Style i mody w dekorowaniu opraw. Zewnętrzny wygląd książki.

1. Ledersznyt oprawa nacinana, oprawa mnisza.
2. Oprawa sakwowa, o. płaszczowa, o. kopertowa, liberi catenati.
3. Oprawy chińskie i japońskie.
4. Oprawy Macieja Korwina i Aldusa Manutiusa.
5. Oprawy J. Groliera.
6. Styl a la fanfare, Mikołaj Éve, oprawy Henryka II, króla francuskiego.
7. La Gascon i Florimond Badier fers poitillés.
8. All over, fers a la dentelle A. M. Padeloup.
9. Neoklasyczna oprawa empire. Roger Payne.
10. Oprawa wieku XIX, romantyczna, katedralna, oraz oprawy Otto Dorfnra XX w.
11. Oprawa polska XIX i XX wieku.

kaczak

mrg Agnieszka Biały 2007/2008 semestr zimowy

Materiały i techniki reprografii w bibliotece

Forma zajęć: ćwiczenia

Czas trwania: 15 godzin/sem

Konsultacje: piątek 12.15-13-15

Forma zaliczenia:

* Dopuszczalne dwie nieobecności na ćwiczeniach. Każda kolejna nieobecność zobowiązuje studenta do zaliczenia materiału w czasie konsultacji indywidualnych.
* Jedną z form zaliczenia przedmiotu jest przygotowanie dokumentu pochodnego.
W przypadku wyboru techniki dygitalizacji, materiał powinien zostać opracowany
w programie typu PowerPoint, a następnie zaprezentowany na ćwiczeniach. Przy wyborze techniki powielenia z użyciem mikroform, materiał powinien zostać opracowany
i zaprezentowany w trakcie zajęć.

1. Wprowadzenie do zajęć. Omówienie programu zajęć oraz kryteriów formalnych zaliczenia przedmiotu. Zaprezentowanie literatury przedmiotu.
2. Technologie zabezpieczania dziedzictwa kulturowego przed całkowitą utratą:
1. Reprografia i Dygitalizacja jako formy ochrony zbiorów zagrożonych: historia, cele, normalizacja.
2. Czynniki organizacyjne: bezpieczeństwo zbiorów, pracochłonność i czasochłonność poszczególnych procesów, koszty materiałów i wykonanej pracy.

* M. Kowalska: Dygitalizacja jako metoda ochrony dokumentów i forma ich upowszechniania. W: Dygitalizacja zbiorów bibliotek polskich. Warszawa, SBP: Nauka – Dydaktyka - Praktyka, 2007, s. 40-43 oraz Organizacyjne aspekty dygitalizacji, s. 43 -45.

* B. Drewnowska-Idziak: Mikrofilmowanie i skanowanie zbiorów jako forma ich ochrony. W:Ochrona i konserwacja zbiorów bibliotecznych. Warszawa, SBP: Nauka – Dydaktyka – Praktyka, 1998, s. 66-72

3. Mikrofilmy i mikrofisze:
1. Terminologia, urządzenia i narzędzia.
2. Rozdaje zbiorów przenoszonych i kopiowanych na mikroformy.
3. Skanowanie.
4. Przeglądanie plików.
5. Przykłady wykorzystania plików.
6. Przechowywanie i ochrona.

* B. Zyska: Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem. T. 1 Charakterystyka materiałów w zbiorach bibliotecznych. Katowice 1991, s. 78-82

* A. Trembowiecki: Digitalizacja zbiorów bibliotecznych. Teoria i praktyka. Warszawa: CEBID, 2006, s. 30-31.
* Urządzenia, archiwizacja zbiorów „EBIB” czasopismo elektroniczne [link widoczny dla zalogowanych]

4. Zajęcia w pracowni mikroform Biblioteki Śląskiej ?
5. Technologie digitalizacji zasobów bibliotecznych:
1. Terminologia i warsztat digitalizacji zbiorów bibliotecznych.
2. Rodzaje dygitalizowanych zbiorów: cymelia, kanon literatury pięknej, zasób współczesny, dokumenty regionalne, mikroformy.

* M. Kowalska : Dygitalizacja zbiorów bibliotek polskich. Warszawa, SBP: Nauka – Dydaktyka - Praktyka, 2007, s.21-28; 45-59.

* A. Trembowiecki : Digitalizacja zbiorów bibliotecznych. Teoria i praktyka. Warszawa: CEBID, 2006, s. 15-18; 24-30.

6/7. Proces digitalizacji:

a. Przygotowanie materiałów do digitalizacji.

b. Digitalizacja.

3. Obróbka plików.
4. Porządkowanie i zapisanie plików na nośnikach.
5. Przechowywanie i udostępnianie.

Metody dygitalizacji: ręczne przeniesienie obiektu, zwykłe skanowanie, skanowanie z zastosowaniem programów rozpoznawania pisma(OCR). Zajęcia praktyczne.

* A. Trembowiecki : Digitalizacja zbiorów bibliotecznych. Teoria i praktyka. Warszawa: CEBID, 2006, s. 48-94

8. Metody sporządzania koji, kserokopie.

* B. Zyska: Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem. T. 1 Charakterystyka materiałów w zbiorach bibliotecznych. Katowice 1991.

A. Trembowiecki: Digitalizacja zbiorów bibliotecznych. Teoria i praktyka. Warszawa: CEBID, 2006

1. Zastosowanie aparatów cyfrowych w kopiowaniu dokumentów. Wykorzystanie aparatów i fotografii w bibliotece. Zajęcia praktyczne, praca z aparatem cyfrowym .
2. Reprografia i digitalizacja a polskie prawo autorskie. E-książki, Google Book Search.

* M.Kowalska: Dygitalizacja zbiorów bibliotek polskich. Warszawa, SBP: Nauka – Dydaktyka - Praktyka, 2007, s. 59-69

* A. Trembowiecki: Digitalizacja zbiorów bibliotecznych. Teoria i praktyka. Warszawa: CEBID, 2006, s. 32-34

3. Dygitalizacja dokumentów w zbiorach bibliotek cyfrowych:

1. Typy dostępnych dokumentów w bibliotekach cyfrowych.
2. Metody wyszukiwania w Polskich Bibliotekach Cyfrowych.
3. Zalety dygitalizacji druków sprzed 1800 roku.
4. Przegląd najciekawszych inkunabułów i starodruków.

Prezentacja projektów prac przygotowanych przez studentów.

4. Prezentacja projektów prac przygotowanych przez studentów.
5. Prezentacja projektów prac przygotowanych przez studentów.
6. Podsumowanie zajęć, wystawienie zaliczeń.

Literatura:

7. Digitalizacja – kierunki działań Europy i Polski. EBIB, nr 4, 2006. [czasopismo elektroniczne]. [dostęp: 28 wrzesień 2007] Dostępny w World Wide Web: [link widoczny dla zalogowanych]
8. Drewnowska-Idziak B.: Mikrofilmowanie i skanowanie zbiorów jako forma ich ochrony. W:Ochrona i konserwacja zbiorów bibliotecznych. Warszawa, SBP: Nauka – Dydaktyka – Praktyka, 1998, s. 66-72
9. Dygitalizacja zbiorów bibliotecznych. Warszawa, SBP: Propozycje i Materiały, nr 65, 2006
10. Dziedzictwo kulturowe. Zbiory biblioteczne i nowe technologie ich ochrony. Pod red. Ewy Stachowskiej-Musiał. Warszawa, SBP: Propozycje i Materiały, nr 70, 2006
11. Kowalska M.: Dygitalizacja zbiorów bibliotek polskich. Warszawa, SBP: Nauka – Dydaktyka - Praktyka, 2007
12. Potrzebnicka, E. Digitalizacja nowoczesną formą tworzenia kopii dokumentów bibliotecznych. W: Trwałe zbiory - źródłem historii. Red. B. Drewniewska-Idziak. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2005, s. 66-77
13. Reprografia jako narzędzie informacji. W: Informacja naukowa. Rozrój-Metody-Organizacja. Warszawa, SBP: Nauka – Dydaktyka - Praktyka 2006, s. 133-136.
14. Trembowiecki A.: Digitalizacja zbiorów bibliotecznych. Teoria i praktyka. Warszawa: CEBID, 2006

kaczak

mgr Agnieszka Biały 2007/2008 semestr zimowy

Warsztaty ochrony i konserwacji zbiorów

Forma zajęć: ćwiczenia

Konsultacje: piątek, 12-15-13.15

Forma zaliczenia ćwiczeń:

* Dopuszczalne dwie nieobecności na ćwiczeniach. Każda kolejna nieobecność zobowiązuje studenta do zaliczenia materiału w czasie konsultacji indywidualnych.
* Wykonanie oprawy wtórnej dla XIX w książki ze zbiorów Biblioteki Polonistycznej Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego.
* Przygotowanie dokumentacji konserwatorskiej wykonanych prac.

1. Omówienie programu zajęć oraz kryteriów formalnych zaliczenia przedmiotu. Przedstawienie literatury przedmiotu.

2. Norma PN-ISO 11799; Wieloletni Program Rządowy „Kwaśny papier”

Omówienia terminologii i zadań poruszonych w normie. Omówienie celów Programu Rządowego „Kwaśny papier”.

Materiały multimedialne przygotowane przez Bibliotekę Jagiellońską.

Podział i omówienie referatów na kolejne zajęcia.

Literatura:

„Kliniki Papieru” Strona World Wide Web Biblioteki Jagiellońskiej [link widoczny dla zalogowanych]

WPR „Kwaśny papier” Strona World Wide Web Biblioteki Narodowej [link widoczny dla zalogowanych]

3. Proces samodegradacji celulozy.

Kwasowość papieru. Ocena stanu księgozbioru – założenia, Metody badań kwasowości.

Dezynfekcja materiału bibliotecznego w fazie gazowej.

Fizyczne metody ochrony zbiorów liofilizacja.

Chemiczne metody profilaktyki i ochrony książki

Prezentacja referatów: Metody masowego odkwaszania papieru.

Literatura:

„Kliniki Papieru” Strona World Wide Web Biblioteki Jagiellońskiej [link widoczny dla zalogowanych]

WPR „Kwaśny papier” Strona World Wide Web Biblioteki Narodowej [link widoczny dla zalogowanych]

4. Konserwacja masowa.

Metody i techniki ochrony zbiorów XIX i XX wieku. odkwaszanie
książek metodą Bookkeeper, odkwaszanie druków i manuskryptów w aparacie Neschen C900.

5. Wizyta w Klinice papieru w Krakowie

6. Zajęcia z przedmiotu „Dzieje oprawy i praktyka introligatorska” w zamian za podwójny czasu poświęcony podczas wizyty w Klinice papieru w Krakowie.

7. Działania polskich bibliotek w zakresie ochrony i konserwacji. Dokumentacja konserwatorska.

Analiza stanu bieżącego działań polskich bibliotek w zakresie ochrony i konserwacji zbirów bibliotecznych.

Przygotowanie dokumentacji konserwatorskiej. Praca indywidualna studentów na wybranym obiekcie książkowy.

8. Konserwacja tradycyjna. Konserwacja XIX - wiecznych zbiorów Biblioteki Polonistycznej

Dokumentacja opisowa i fotograficzna obiektu. Analiza pod kątem historycznym, technologicznym obiekty przewidzianego do konserwacji.

Oczyszczanie i uzupełniania ubytków w zniszczonym papierze.

9. Konserwacja indywidualna książki. Przegotowania do szycia i szycie składek bloku książkowego.

10. Konserwacja indywidualna książki, zaklejanie i wzmacnianie bloku książkowego, przygotowanie materiałów na okładkę.
11. Konserwacja indywidualna książki. Łączenie elementów okładki zachowując nie zniszczone detale okładki oryginalnej.
12. Konserwacja indywidualna książki. Wklejanie bloku książkowego w okładkę, prasowanie.
13. Konserwacja indywidualna książki. Prace wykończeniowe. Prezentacja dokumentacji konserwatorskiej.

14. Podsumowanie zajęć. Prezentacja dokumentacji konserwatorskiej.

Literatura:

Norma: PN-ISO 11799

T. Kozielec : Masowe odkwaszanie XIX i XX wiecznych papierów drukowych: ratunek czy niebezpieczeństwo? Notes Konserwatorski. Nr 8, 2004, s. 271-300.

Notes konserwatorski

L. Ogierman: Konserwatorska ochrona zabytkowego zbioru bibliotecznego Zakonu Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Katowice 2001.

J. Osięgłowski: Ochrona książki bibliotecznej. Poznań 2003

kaczak

Ostatnia sprawa - referaty! Prosiłbym (dla Waszej wygody o wpisanie kto i kiedy by miał swój referat.
Czas przeznaczony to około 15 min, mile widziana byłaby prezentacja multimedialna.

Style i mody w dekorowaniu opraw. Zewnętrzny wygląd książki.
Tematy referatów:
1. Ledersznyt oprawa nacinana, oprawa mnisza.
2. Oprawa sakwowa, o. płaszczowa, o. kopertowa, liberi catenati.
3. Oprawy chińskie i japońskie.
4. Oprawy Macieja Korwina i Aldusa Manutiusa.
5. Oprawy J. Groliera.
6. Styl a la fanfare, Mikołaj Éve, oprawy Henryka II, króla francuskiego.
7. La Gascon i Florimond Badier fers poitillés.
8. All over, fers a la dentelle A. M. Padeloup.
9. Neoklasyczna oprawa empire. Roger Payne.
10. Oprawa wieku XIX, romantyczna, katedralna, oraz oprawy Otto Dorfnra XX w.
11. Oprawa polska XIX i XX wieku. - Tomasz Kaczyński

Oryginalne plany (w formie przesłanej mi przez mgr Agnieszkę Biały mogę zainteresowanym przesłać na majla (info na priv).

Kontakt bezpośredni do mgr Agnieszki Biały

e-mail: [link widoczny dla zalogowanych]

tel.: 0 693 788 859

pompolinka · Dołączył: 07 Mar 2007 Posty: 12 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

ja mam temat 10 Wink

kornik

michał łada ma temat : 4. Oprawy Macieja Korwina i Aldusa Manutiusa.

Kis polski

Czyli nie zamieniamy sie tematami, Korniku? ;P Spoko, mogę pozostać przy swoim, też ciekawy, ale gdybyś chciał jakichś materiałów dotyczących owego zacnego króla węgierskiego Matiasa, na pewno się coś znajdzie Wink

;D

Myslę, że będziemy przedstawiać tematy chronologicznie, nie wiadomo tylko ile osób zmieści się na jednych zajęciach..

To mówiłem (pisałem) ja, A. K., mający temat 9.: "Neoklasyczna oprawa empire. Roger Payne"

kornik

a już nie kombinujmy już Agnieszka przydzieliła i zapisała . Ponoć w moim referacie pojawiają się złote oprawy czyli to co kręci bibliotekarza najbardziej jako sublimacja Wink

pozdrawiam...